Tempelcomplex Mitla – Oaxaca, Mexico – Foto Victor Onrust

In Alleen Realisme kan ons redden worden de uitgangspunten en de noodzaak van realisme behandeld. Het eindigde met de constatering dat de weinige realistische intellectuelen niet goed samenwerken. Eigenlijk werken ze helemaal niet samen. Ze zijn verspreid over een aantal blogs actief en gaan nooit serieus met elkaar in discussie, ze verdelen ook de taken niet, waardoor er hele gebieden onontgonnen blijven terwijl er over andere zaken een overmaat aan overlappende inzichten gepubliceerd wordt.

Een Platform

Het is de opgave van realistische intellectuelen de samenleving te beschrijven, te analyseren en de verschillende mogelijke toekomstige ontwikkelingen daarvan zichtbaar te maken. Uiteindelijk wordt daarmee een mogelijkheid gecreëerd om op grond van morele oordelen de meest gewenste verdere ontwikkeling te kiezen. Meer concreet:

• De crisis en die van de instituties aan het licht brengen, analyseren en oplossingen, wijzigingen, alternatieven aandragen en bediscussiëren.
• Bewegingen en partijen te ondersteunen die een rol kunnen en willen spelen in het oplossen van de crisis. Het ontstaan en vooral de samenwerking van dergelijke bewegingen stimuleren. Deze bewegingen kritisch blijven volgen.
• Culturele uitingen die daaraan bijdragen naar buiten brengen.

De huidige veelheid en individualistische aard van blogs en auteurs is een groot obstakel voor verbetering. Zonder meer een nieuw kanaal (blog) daaraan toevoegen is geen oplossing. Een mogelijkheid om de krachten te bundelen die binnen de huidige blogosfeer een kans heeft is een platform: een plek van samenkomst. Om te beginnen voor het samenbrengen van verspreid reeds gepubliceerd materiaal, dat als basis kan dienen voor een verdergaande analyse. Van deelnemers wordt niet gevraagd dat zij exclusief voor het platform schrijven. Is de noodzakelijke discussie eenmaal op gang gekomen dan zal materiaal vaker in de eerste plaats op een dergelijk platform gepubliceerd worden. Het is de bedoeling dat er ook discussiebijeenkomsten worden georganiseerd. Bij enig succes is er de wens het platform met andere mogelijkheden uit te breiden. Het is de bedoeling naar vermogen en behoefte werkzaamheden betaald plaats te laten vinden. Het platform wordt niet commercieel en zal vrij toegankelijk blijven. Middelen zullen van sponsoren en donateurs afkomstig moeten zijn.

In tegenstelling tot sommige platforms die zeggen open te staan voor alles en iedereen in naam van de vrijheid van meningsuiting moeten er zowel kwalitatief als inhoudelijk stevige maatstaven gehanteerd worden. Aangezien de preoccupatie met de waan van de dag doorbroken moet worden zullen bijdragen daarover maar zelden gepubliceerd of overgenomen worden. Omdat we vooruitgang willen boeken is elkaar lezen en op elkaar reageren door auteurs van belang.

De maatschappelijke werkelijkheid is bijzonder complex; iedere institutie is een wereld op zich. Daartegenover zijn de middelen voorlopig uiterst beperkt. De belangrijkste aandachtspunten zijn:

• Levensovertuiging en identiteit. De fundamentele waarden waarmee “men” in het leven staat en die vormend zijn voor de identiteit van het individu zijn uiteindelijk het cement van iedere samenleving; de basis waarop samenleven mogelijk is. Hieronder vallen religies en andere levensovertuigingen en hun instituties (godshuizen of andere vormen van georganiseerde beleving dan wel verdoving), opvoeding, scholing en media. Actueel zijn de verschijnselen “wereldwijde broederschap”, individualisme en feminisering.
• Dit betreft het complete veld van wetgeving, handhaving en rechtsspraak (in brede zin). Wetgeving kent een nauwe relatie met:
• Democratie, staat en media.
• Kapitalisme, inrichting van de economie, waaronder milieu (omgang met de niet-menselijke natuur).
• Bevolkingspolitiek, waaronder migratie.

Manifest

Realisme is het uitgangspunt voor een beschrijving van de maatschappelijke werkelijk­heid, zoveel mogelijk ontdaan van politieke, morele of ideologische stellingname; zo veel als mogelijk los van oordelen over de  gewenstheid of ongewenstheid van die toestand.

Dat wil niet zeggen dat die beschrijving “objectief” is. Een standpunt buiten de werkelijkheid van waaruit zij geheel neutraal beschreven kan worden is een onmogelijkheid; de beschrijving zal altijd een zekere kleur behouden en die zeer complexe werkelijkheid slechts zo goed mogelijk benaderen.

Het realistische standpunt wordt weergegeven in onderstaande stellingen:

• “Wij” maken deel uit van de Westerse beschaving, daarnaast zijn er vele hoedanigheden waarin “wij” verschillen. Die verschillen zijn gedeeltelijk niet op te heffen ongelijkwaardigheden. Wij hebben het recht die beschaving te verdedigen en te beschermen.
• De Westerse beschaving is de facto superieur — niet moreel superieur — aan andere beschavingen. Zij is niet homogeen en niet beperkt tot “het Westen”. Zij claimt geen exclusiviteit of de status van uitverkoren volk. Individuen en groepen die dat nu niet doen kunnen deel uit gaan maken van die beschaving. Dat is echter geen recht van iedere wereldburger. Het gaat ook niet vanzelf door naar een Westers land te migreren.
• De globale economische orde (multinationaal kapitalisme), motor van de Westerse beschaving, is tevens de bron van haar problemen: de crisis waarin zij zich sinds decennia bevindt die steeds ernstiger vormen aanneemt. De werking van de economische orde moet beter geanalyseerd en beschreven worden om oplossingen te kunnen formuleren.
• Een andere globale economische orde is moeilijk te realiseren en kan slechts in beperkte mate bestaan in een terugkeer naar vormen van lokale of regionale productie in kleinere organisaties. Deze ordening dient verbeterd te worden. Aangezien er geen globale democratische, de volkeren dienende macht bestaat en er ook geen uitzicht is op het ontstaan daarvan zal vooral naar herordening op regionaal niveau gestreefd moeten worden. Dat betekent aandacht voor Europa; de mogelijkheden en onmogelijkheden van Europese regionale ordening.
• De Westerse beschaving bevindt zich niet alleen in een economische, maar ook in een morele crisis. Het ontbreekt aan een verbindend verhaal. Dat bindende verhaal kan patriottische elementen bevatten. Aangezien de Westerse beschaving in zeer veel opzichten een de grenzen van de natiestaat overschrijdende cultuur is kan dat patriottisme die grenzen ook overschrijden.
• De instituties (democratie, rechtsstaat, onderwijs, gezondheidszorg, wetenschap, markt, (mainstream-)media, ondernemingen) waarop de Westerse beschaving gebaseerd is, zijn ondermijnd en niet meer toegerust op hun taak.
  De huidige inrichting van die instituties is geen absolute, boven iedere kritiek verheven gegevenheid zoals bijvoorbeeld rechtsgeleerden ons willen doen geloven. Zij zijn gebaseerd op een impliciete consensus van de burgers. Die consensus, zoals die vorm krijgt in grondwet, verdragen en overige wetgeving moet bediscussieerd en aangepast kunnen worden.
  • Vrijheid van meningsvorming maakt integraal deel uit van democratie. Kritische geluiden moeten niet alleen geuit maar vooral gehoord worden.
  • Groepen of individuen die zich in het maatschappelijk verkeer duidelijk buiten de vastgelegde consensus opstellen en ook gedragen en daarmee feitelijk de Westerse beschaving, onze maatschappij, ondermijnen mogen voor kortere of langere tijd in meerdere of mindere mate hun burgerrechten — hun vrijheden — ontnomen kunnen worden. Dit is iets anders dan gevangenisstraf.
  • Het uitgangspunt van rechtspraak dient in de eerste plaats bescherming van de orde te zijn en pas daarna heropvoeding of straf. Het gaat niet in de eerste plaats om schuld of onschuld.

Sinds een aantal maanden legt ondergetekende samen met anderen contacten om auteurs en andere medewerkenden te interesseren voor dit initiatief. Eind dit jaar vindt bij voldoende belangstelling een bijeenkomst in Amsterdam plaats. Uiteraard is eigen initiatief in deze welkom.

Kun je op enige wijze bijdragen aan dit initiatief?  Als auteur, sponsor, redacteur of anderszins?